میراثآریا: با ابتکار سازمان جهانی گردشگری، رقابتی سالانه میان روستاهای سراسر جهان برای دستیابی به عنوان «دهکده جهانی گردشگری» برگزار میشود. ایران، با تنوع کمنظیر فرهنگی و اقلیمی خود، طی سالهای اخیر وارد این عرصه جهانی شده و امسال موفق شد سه روستا را بهطور همزمان به ثبت برساند: «سهیلی» در قلب خلیجفارس، «شفیعآباد» در دل کویر لوت و «کندلوس» در دامنههای جنگلی البرز؛ سه روستایی که هر یک نماینده اکوسیستمی منحصربهفرد از دریا، کویر و جنگل هستند.
ملاقات با افسانهها در کنار خلیجفارس، قصههای میان شن و قنات و آواز طبیعت در دامنه البرز
در جزیرهای که زمین و دریا به هم رسیدهاند، «سهیلی» چون نگینی بر خاک قشم میدرخشد؛ دروازهای به فرهنگ دریایی جنوب، جایی که دریا نه منظره، که بخشی از زندگی مردم است. مردمانی با صیادی، صنایعدستی دریایی و لبخندهای گرم جنوبی، میزبانان همیشهخوشآمدگوی مسافرانند.
در حاشیه کویر لوت، جایی در نزدیکی کلوتهای افسانهای شهداد، «شفیعآباد» چون معجزهای در دل بیابان قد برافراشته است. قناتهای کهن این روستا، نماد پیوند زندگی با آب در دل خشکیاند؛ ترکیبی شگفتانگیز از تاریخ، زمینشناسی و زیست بومیان کویر.
در دامنههای سبز مازندران، «کندلوس» تنها یک روستا نیست، بلکه گنجینهای از حافظه تاریخی و طبیعت هیرکانی است؛ جایی که کوه و درخت در آغوش هم آرام گرفتهاند. معماری پلکانی، چشمههای زلال، کوههای مهگرفته و جنگلهایی با قدمتی میلیونساله، روح زنده سنت و طبیعت را در این روستا به نمایش گذاشتهاند.
ثبت جهانی این سه گنجینه، نه فقط افتخاری برای ایران، بلکه فرصتی برای معرفی ظرفیتهای گردشگری پایدار و جامعهمحور کشور است.
زنانی که دهکدهها را جهانی کردند؛ مادرانگی دختران آفتاب برای قناتها
رمز موفقیت سه روستای تازهجهانیشده و نیز دو روستای «اصفهک» و «کندوان» که در سالهای گذشته این عنوان را کسب کردند، در مشارکت مردم محلی نهفته است. این همکاری جمعی، دستگاههای اجرایی را نیز برای تامین زیرساختها پای کار آورد تا ۹ شاخص کلیدی سازمان جهانی گردشگری در حوزههای پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی، جاذبهها، حفاظت، زنجیره ارزش، زیرساخت، ایمنی و امنیت محقق شود.
به گفته «مهدی بهاروند»، رئیس گروه جاذبهها و محصولات گردشگری و مسئول هماهنگی پروژه روستاهای جهانی گردشگری، نقش زنان در «شفیعآباد» بینظیر بوده است. اینکه گروهی از زنان توانستهاند در دل کویر، برندسازی کنند و زیرساختهای گردشگری را شکل دهند، همان شاخص خلاقیت و مشارکت محلی موردنظر سازمان جهانی گردشگری است.
دختران آفتاب در بیابان لوت، با هنر دستانشان به قناتها جان بخشیدند. زنان توانمند شفیعآباد با راهاندازی برند «گوجینو»، سنتهای فراموششده را زنده کردند و حیات را به قناتهای خشکیده بازگرداندند.
بهاروند همچنین به ابتکاراتی چون احیای گردشگری بیابانی، ایجاد اقامتگاهها، مسیرهای کویری و برگزاری ماراتن بینالمللی لوت اشاره میکند؛ طرحهایی که در جهانی شدن این روستا نقشی مؤثر داشتهاند.
«سهیلی»؛ تلفیقی از اکوتوریسم دریایی، خوراک محلی و حفاظت زیستمحیطی
در قلب ژئوپارک جهانی قشم، روستای «سهیلی» با همت زنان سختکوشش به الگویی از گردشگری پایدار تبدیل شده است. شناورهای بیصدا، آلاچیقهای چوبی در دل جنگلهای حرا، مسابقات قایقهای سنتی و رستورانهایی با غذاهای ثبتملی، بخشی از دستاوردهای این جامعه محلیاند.
بهاروند تاکید میکند که توسعه گردشگری تالابی، ایجاد اسکلههای تفریحی، پرورش بذر حرا و گسترش گردشگری خوراک در سهیلی، از شاخصهای کلیدی جهانی شدن این روستا بوده است. حضور فعال زنان در اداره اقامتگاههای بومگردی، صنایعدستی و پخت غذاهای محلی نیز به حفظ هویت فرهنگی، حفاظت از محیطزیست و رونق اقتصاد محلی کمک شایانی کرده است.
بازگشت از آمریکا برای ساخت اولین موزه روستایی ایران/ طراحی مسیر گردشگری «مینا و پلنگ» با الهام از افسانههای محلی
پروفسور «علیاصغر جهانگیری» با عشقی عمیق به زادگاه خود، از آمریکا بازگشت و شبکهای منسجم از گردشگری روستایی در «کندلوس» بنا کرد.
او نخستین و غنیترین موزه روستایی ایران را با بیش از ۸ هزار شیء تاریخی از دوران پیش از میلاد تا قاجار تأسیس کرد. ساخت مجموعه گردشگری، رستوران، فروشگاه سوغات و کاشت گیاهان دارویی با تولید ۶۰ محصول بهداشتی، از دیگر اقدامات اوست؛ مصداقی کامل از انسجام مورد انتظار سازمان جهانی گردشگری.
بهاروند همچنین از طراحی نخستین مسیر گردشگری ادبی کشور در کندلوس خبر میدهد؛ مسیری برگرفته از افسانه کهن «مینا و پلنگ» که با ساخت عروسکهای محلی همراه بوده و نقشی مهم در جهانی شدن این روستا داشته است.
حفاظت، زیرساخت و چالشها
به گفته بهاروند، هر سه روستا در مناطق ثبتشده و حفاظتشده قرار دارند: «سهیلی» در نزدیکی ژئوپارک جهانی قشم و ذخیرهگاه زیستکره خورخوران، «شفیعآباد» در پایگاه جهانی لوت و «کندلوس» در مجاورت جنگلهای جهانی هیرکانی و منطقه حفاظتشده البرز مرکزی. وجود سیستمهای کنترلی و حفاظتی، مانع از تخریب و تضمینکننده پایداری گردشگری در این مناطق است.
او در ادامه به چالشهایی چون مشکل پارکینگ در زمان جشنوارههای محلی و لزوم ایمنسازی راههای دسترسی به کندلوس اشاره میکند و میگوید: در حالیکه «سهیلی» و «شفیعآباد» از مسیرهای دسترسی مناسبتری برخوردارند، مسیر کوهستانی کندلوس نیازمند علائم راهنمایی و پارکینگهای جدید است.
بهاروند همچنین از ظرفیت بالای اقامتی هر سه روستا خبر میدهد، اما تأکید دارد که تجهیزات داخلی و ساختارهای بومی آنها نیاز به تقویت بیشتری دارد. او خواستار راهاندازی سیستم کنترل هوشمند گردشگری در این مقاصد و افزایش اعتبارات برای تکمیل زیرساختها شد.
استمرار آموزش و توانمندسازی جامعه محلی
به گفته مسئول پروژه، در سالهای اخیر دورههای آموزشی متعددی با محوریت کسبوکار، مهارتهای دیجیتال و آشنایی با فرآیند گردشگری در این روستاها برگزار شده است. با این حال، استمرار چنین برنامههایی برای حفظ و ارتقای جایگاه جهانی این مناطق ضروری است.
سه روستای جهانی؛ نماد صلح، پایداری و انسانمحوری
ثبت جهانی «شفیعآباد»، «سهیلی» و «کندلوس»، تنها یک افتخار ملی نیست؛ بلکه نقطه آغاز مسیری تازه در توسعه پایدار مبتنی بر فرهنگ، طبیعت و مردم است. آنچه این روستاها را ویژه میکند، نه فقط طبیعتشان، بلکه انسانهایی هستند که در سختترین شرایط، با عشق به سرزمینشان، مشارکت کردند، خلق کردند و جهانی شدند.
اکنون نوبت حاکمیت است که از این ظرفیت جهانی بهدرستی بهره گیرد. ضروری است معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، با همکاری سایر دستگاهها، برنامهای جامع و عملیاتی برای معرفی و بهرهبرداری از این سه گنجینه بکر ایران تدوین کند تا در روزگاری که جهان چشمانش را به ایران دوخته، ظرفیتهای صلحآمیز این کهن سرزمین در عرصه جهانی درخشش یابد.
انتهای پیام/
نظر شما